نود درصد جیرجیر کفش چرم از داخل کفش یا زیره است، نه از خود چرم. واکس زدن فقط وقتی اثر دارد که چرم خشک باشد. اگر صدا هنگام راه‌رفتن می‌آید، سریع‌ترین راه حل این است که داخل کفش پودر تالک یا پودر بچه بریزی و بگذاری کفش کامل خشک شود؛ اگر باز هم صدا ماند، یعنی مشکل از کفی یا اتصال داخلی است و با واکس و روش‌های خانگی درست نمی‌شود.
چرا کفش چرم جیر جیر می‌کند؟
صدای جیر جیر کفش چرمی معمولاً از جایی نمی‌آید که فکرش را می‌کنی. خیلی‌ها تصور می‌کنند این صدا نشانه خراب بودن چرم است، اما در واقع بیشتر مواقع مشکل از اصطکاک‌های ریز داخل کفش یا بین لایه‌های چرم و زیره است. چرم طبیعی، برخلاف مواد پلاستیکی، یک بافت انعطاف‌پذیر و زنده دارد و وقتی تازه است یا خوب نگهداری نشده، در برخورد با سطوح مختلف یا در تماس با رطوبت، صدای خفیف ایجاد می‌کند. این صدا به‌خصوص در روزهای اول پوشیدن کفش تازه‌خریداری‌شده کاملاً طبیعی است و معمولاً بعد از چند بار استفاده از بین می‌رود.
یکی از دلایل اصلی جیرجیر، خشکی چرم است. چرم وقتی رطوبت طبیعی‌اش را از دست می‌دهد، سفت می‌شود و کش‌آمدن یا خم شدن آن به اصطکاک بیشتری منجر می‌شود. همین اصطکاک خشک، صدایی تولید می‌کند که بیشتر در ناحیه رویه، پاشنه یا اطراف بندها شنیده می‌شود. به همین دلیل کفش چرمی که مدت‌ها استفاده نشده یا در جای گرم و بدون تهویه مانده، بیشتر مستعد جیرجیر است. استفاده نکردن از واکس یا نرم‌کننده مخصوص چرم هم دقیقاً همین مشکل را تشدید می‌کند.
عامل مهم دیگر، اتصالات داخلی کفش است. در کفش‌های چرم دست‌دوز با کیفیت مثل مدل‌هایی که چرم دیدو عرضه می‌کند معمولاً لایه‌های داخلی به‌خوبی چفت شده‌اند و کمتر صدای اضافی ایجاد می‌کنند. اما در بعضی کفش‌ها، چسب بین زیره و لایه داخلی وقتی خشک می‌شود یا به‌خوبی یکنواخت پخش نشده باشد، با هر قدم صدایی شبیه جیرجیر تولید می‌کند. حتی کفی‌هایی که به‌درستی روی کف کفش ننشسته‌اند، یا لایه اسفنجی داخل پاشنه که کمی جابه‌جا شده، می‌توانند باعث همین صدا شوند.
رطوبت هم یکی از عوامل پنهان اما مهم است. اگر داخل کفش عرق پا جمع شود یا کفش در روز بارانی خیس شده باشد، چرم و لایه‌های داخلی آن حالت کشسانی پیدا می‌کنند و هنگام حرکت، سطح‌های نم‌دار روی هم می‌لغزند و صدای جیرجیر تولید می‌کنند. معمولاً این نوع صدا زمانی بیشتر می‌شود که کفش هنوز کاملاً خشک نشده یا در فضای بسته و مرطوب قرار گرفته باشد.
در نهایت، جیرجیر کفش چرمی همیشه نشانه خرابی نیست؛ بیشتر یک واکنش طبیعی چرم به خشکی، رطوبت، یا فشار است. با چند اقدام ساده مثل خشک‌کردن اصولی، استفاده از نرم‌کننده مناسب چرم و بررسی کفی، این مشکل به‌راحتی قابل حل شدن است. اگر خواستی، می‌توانم در ادامه روش‌های دقیق و ساده رفع جیرجیر کفش چرم را هم برایت کامل و کاملاً انسانی بنویسم.
روش خانگی برای رفع صدای جیر جیر کفش چرم
صدای جیرجیر کفش چرم معمولاً از جایی می‌آید که یا چرم خشک شده، یا بخش‌های داخلی کفش روی هم سایش پیدا می‌کنند. این صدا هم آزاردهنده است، هم باعث می‌شود کفش اگر کاملاً سالم باشد ظاهرش غیرحرفه‌ای به‌نظر برسد. خوشبختانه قبل از اینکه سراغ کفاشی بروی، چند روش کاملاً خانگی وجود دارد که می‌تواند همین مشکل را سریع و بدون دردسر حل کند. نکته مهم این است که این روش‌ها ضرری برای چرم ندارند و اگر درست انجام شوند، صدای جیرجیر در همان چند دقیقه اول کمتر یا حتی کامل قطع می‌شود.
- اولین و مؤثرترین روش، استفاده از پودر بچه یا تالک است. صدای جیرجیر خیلی وقت‌ها از اصطکاک بخش‌های داخلی کفش ایجاد می‌شود؛ مخصوصاً جایی که کفی روی بدنه می‌لغزد. اگر کفی کفش قابل جدا شدن است، آن را بیرون بیاورید و یک لایه خیلی نازک پودر بچه روی زیر کفی یا روی قسمت داخلی کفش بریزید. این پودر اصطکاک را کاهش می‌دهد و صدای جیرجیر تقریباً بلافاصله کم می‌شود. خیلی‌ها اشتباه می‌کنند و پودر را مستقیم روی چرم می‌ریزند؛ این کار لازم نیست و فقط داخل کفش کافی است.
- روش خانگی مؤثر بعدی، استفاده از واکس یا نرم‌کننده چرم است. وقتی چرم خشک می‌شود، هنگام خم شدن صدای نازک و تکراری تولید می‌کند. یک مقدار خیلی کم نرم‌کننده چرم روی بخش‌های خشک کفش بزنید و اجازه دهید چند دقیقه جذب شود. این کار انعطاف چرم را برمی‌گرداند و صدا را کم می‌کند. اگر کفش چرم طبیعی و دست‌دوز باشد، این روش معمولاً جواب قطعی می‌دهد؛ چون چرم طبیعی نسبت به خشک شدن حساس‌تر است.
- سومین روش ساده اما کاربردی، قرار دادن یک دستمال نازک کاغذی در بخش پاشنه است. گاهی صدا از برخورد پاشنه با بدنه کفش می‌آید. قرار دادن یک لایه نازک باعث می‌شود فشار کمتر شود و صدا از بین برود. این روش موقتی است، اما برای مواقعی که عجله داری و می‌خواهی سریع مشکل حل شود، فوق‌العاده جواب می‌دهد.
- اگر جیرجیر از بخش زیره کفش باشد، یک راه‌حل کاملاً خانگی و بی‌خطر استفاده از کمی روغن بی‌رنگ یا وازلین روی لبه‌های اتصال زیره است. فقط باید خیلی کم استفاده شود و مراقب باشی به سطح اصلی چرم نخورد. این روش اصطکاک بین زیره و بدنه را کم می‌کند و صدا را از بین می‌برد.
در نهایت، اگر کفشت نو است، طبیعی است که یکی‌دو هفته اول صدا بدهد. کفش‌های دست‌دوز به‌خصوص قبل از اینکه قالب پا را بگیرند، کمی جیرجیر می‌کنند. اما اگر کفش مدت‌هاست استفاده می‌شود و ناگهان صدا شروع شده، احتمالاً ترکیبی از خشکی چرم و فشار داخلی باعث این صدا شده و روش‌های بالا معمولاً سریع جواب می‌دهد.
آیا واکس زدن جیرجیر کفش چرم را کم می‌کند؟
این سؤال را معمولاً وقتی می‌پرسیم که صدای کفش چرم وسط راهروی اداره یا خیابان، اعصابمان را خورد کرده و دنبال یک راه ساده و سریع هستیم. واقعیتش؟ واکس زدن می‌تواند جیرجیر را کم کند، اما نه همیشه و نه برای هر نوع صدایی. خیلی‌ها فکر می‌کنند واکس یک جور معجزه است و هر مشکلی را حل می‌کند، اما واکس فقط یک کار را درست انجام می‌دهد: چرم خشک را دوباره نرم و چرب می‌کند. اگر دلیل جیرجیر، خشکی سطح چرم باشد، واکس دقیقاً همان چیزی است که لازم دارید.
وقتی چرم خشک می‌شود، موقع حرکت روی خودش اصطکاک ایجاد می‌کند و همین اصطکاک صدای سوت‌مانند تولید می‌کند. یک لایه نازک واکس کرمی نه واکس مایع می‌تواند این اصطکاک را کم کند و چرم را دوباره نرم و انعطاف‌پذیر کند. واکس روی کفش‌های چرمی قدیمی یا کفش‌هایی که مدت‌ها استفاده نشده‌اند، معمولاً تأثیر خیلی خوبی دارد. اما اگر واکس زیادی بزنید یا واکس نامناسب انتخاب کنید، نه‌تنها صدا کم نمی‌شود، بلکه ممکن است سطح کفش چسبناک و کدر شود و کاملاً برعکس عمل کند.
اما مهم است که بدانید همهٔ جیرجیرها از خشک شدن چرم نیست. خیلی وقت‌ها صدای کفش از کفی داخلی، زیره، پاشنه یا اتصال بخش‌های داخلی می‌آید. در این حالت، واکس اصلاً کمکی نمی‌کند. اگر وقتی کفش را می‌پوشید جیرجیر می‌کند، ولی وقتی روی سطح کفش دست می‌کشید هیچ صدایی نیست، مشکل از داخل است، نه رویه. در این موارد باید سراغ روش‌هایی مثل پودر تالک، بررسی کفی یا حتی چسب‌کاری تخصصی رفت، نه واکس.
واکس زدن فقط وقتی جیرجیر مربوط به خشکی سطح چرم باشد مؤثر است. اگر جیرجیر از قسمت‌های داخلی یا زیره باشد، واکس فقط وقت‌تلف‌کردن است. بهترین کار این است که اول محل دقیق صدا را پیدا کنید، بعد تصمیم بگیرید واکس بزنید یا سراغ روش‌های دیگر بروید.
چرا کفش چرم جیرجیر می‌کند؟
معمولاً به‌خاطر خشکی چرم، اصطکاک لایه‌های داخلی، یا مشکل در زیره یا کفی ایجاد می‌شود. باید اول محل صدا مشخص شود.
سریع‌ترین روش برای کم کردن صدای جیرجیر کفش چرم چیست؟
پاشیدن مقدار کمی پودر بچه یا تالک داخل کفش معمولاً فوری‌ترین نتیجه را می‌دهد، مخصوصاً اگر صدا از کفی باشد.
چرا کفش تازه‌خریداری‌شده جیرجیر می‌کند؟
به‌خاطر خشکی اولیه، سفت بودن اتصالات داخلی یا اصطکاک قطعات نو. معمولاً بعد از چند بار استفاده کم می‌شود.
آیا جیر جیر کفش چرم نشانه خرابی است؟
نه همیشه. اما اگر با فشار یا حرکت ساده هم صدا می‌دهد، احتمال خرابی کفی، پاشنه یا چسب داخلی وجود دارد.
آیا اسپری روان‌کننده برای رفع جیرجیر مناسب است؟
برای چرم نه. اسپری‌های روغنی می‌توانند چرم را لکه‌دار و چسبناک کنند. فقط به درد زیره‌های پلاستیکی می‌خورند.
چطور بفهمیم صدا از سطح چرم است یا از داخل کفش؟
با دست روی چرم بکشید؛ اگر همان‌جا صدا تولید شد، مشکل از رویه است. اگر فقط هنگام راه رفتن صدا می‌دهد، مشکل داخل کفش یا زیره است.
آیا جیرجیر کفش چرم به‌تنهایی از بین می‌رود؟
اگر مربوط به خشک بودن رویه یا نو بودن کفش باشد، بله معمولاً بعد از چند بار استفاده بهتر می‌شود. اگر مربوط به ساختار داخلی باشد، معمولاً بدون اقدام برطرف نمی‌شود.
پودر تالک برای رفع جیرجیر ضرر دارد؟
نه، برای آستر و کفی کاملاً بی‌خطر است. فقط روی سطح چرم استفاده نشود.
آیا رطوبت باعث جیرجیر کفش چرم می‌شود؟
بله. چرم خیس یا نم‌دار وقتی حرکت می‌کند صدای جیرجیر تولید می‌کند. باید کاملاً خشک شود تا صدا قطع شود.
